آزمایش های روتین هماتولوژی چیست؟ هماتولوژی علم مطالعه خون و ارتباط خون و سلامت کلی بیماری است. آزمایش‌های روتین هماتولوژی طیف گسترده‌ای را شامل می‌شود که شامل آزمایش‌های خون، پروتئین‌های خون و اندام‌های سازنده خون است. با آزمایشگاه دکتر مصدق همراه باشید تا این آزمایش‌ها را بشناسید.
علم هماتولوژی چیست؟
با علم هماتولوژی و آزمایش‌های روتین هماتولوژی می‌توان انواع بیماری‌های خونی از جمله عفونت، کم‌خونی، التهاب، هموفیلی، اختلالات لخته شدن خون، لوسمی و پاسخ بدن به درمان‌های شیمی‌درمانی را به خوبی ارزیابی کرد.
این آزمایش‌ها ممکن است روتین و منظم باشند یا ممکن است برای تشخیص بیماری‌های جدی در شرایط اضطراری درخواست شوند. در بسیاری از موارد، نتایج آزمایش خون می‌تواند ارزیابی دقیقی از شرایط بدن و چگونگی تأثیرات داخلی یا خارجی بر سلامت بیمار ارائه دهد.
آزمایش های مرسوم هماتولوژی که باید بدانید
در ادامه این مقاله برخی از مهم‌ترین «آزمایش های مرسوم هماتولوژی» و هدفی که دارند را شرح خواهیم داد پس تا انتها همراه ما باشید.
آزمایش شمارش کامل خون
شمارش کامل خون یا آزمایش FBC یکی از آزمایش‌های روتین هماتولوژی است. در این آزمایش سه جزء اصلی موجود در خون را ارزیابی می‌کند که عبارت هستند از:
- گلبول های سفید،
- گلبول های قرمز
- پلاکت ها
دلایل زیادی برای آزمایش شمارش کامل خون وجود دارد، اما دلایل رایج عبارتند از عفونت، کم خونی و بیماری های مشکوک هماتوآنکولوژیک است.
بیشتر بخوانید: این نکات را قبل از آزمایش تیروئید جدی بگیرید!
اجزای مختلف موجود در خون
آزمایش گلبول های سفید یا WBC
حتما می‌دانید که گلبول های سفید وظیفه‌ی دفاع از بدن در مقابله با بیماری هست. با دانستن تعداد گلبول های سفید در خون می‌توان برای تشخیص و درمان طیف وسیعی از بیماری ها استفاده کرد؛ برای مثال افزایش گلبول های سفید خون در افرادی که با عفونت مبارزه می کنند یا از کم خونی رنج می‌برند، رایج است.
آزمایش گلبول های قرمز یا RBC
تعداد گلبول های قرمز خون در بدن می‌تواند از طریق کم آبی بدن، استرس و اضطراب یا نارسایی مغز استخوان افزایش یابد. با آزمایش های روتین هماتولوژی می‌توان از کاهش سلول های خونی به دلیل به دلیل شیمی درمانی، بیماری‌های التهابی مزمن، از دست دادن خون و برخی از انواع سرطان آگاه شد.
آزمایش هموگلوبین
گلبول‌های قرمز بدون هموگلوبین نمی‌توانند اکسیژن را در سراسر بدن حرکت دهند. این پروتئین غنی از اکسیژن برای زندگی ضروری است، اما به دلیل شرایط مختلف می تواند افزایش یا کاهش یابد.
کم آبی بدن، نارسایی احتقانی قلب و بیماری مزمن انسدادی ریه می‌تواند باعث افزایش سطح هموگلوبین شوند، در حالی که از دست دادن خون، کم خونی، بیماری کبد و لنفوم می‌تواند منجر به کاهش آن گردد.
آزمایش هماتوکریت و پلاکت
هماتوکریت یا HCT که معمولاً در محافل پزشکی شناخته می شود، نسبت پلاسما به گلبول های قرمز خون است. باید بدانید که پلاسما جزء مایع موجود در خون را تشکیل می دهد. آزمایش های مرسوم هماتولوژی معمولاً زمانی انجام می‌شود که سطح هیدراتاسیون و کم‌خونی مشکوک به ایجاد مشکل باشد.
در صورت مشکوک بودن به کم خونی، معمولاً پزشکان آزمایش‌هایی را روی گلبول های قرمز، هموگلوبین و هماتوکریت به‌طور همزمان انجام می‌دهند.
پلاکت‌ها مسئول لخته شدن خون هستند. بدون آن‌ها هیچ زخمی خوب نمی‌شود و خون از زخم به‌طور دائم جریان می‌یابد. افزایش سطح پلاکت می‌تواند نتیجه شرایط التهابی مانند ضربه، عفونت حاد و تعدادی از سرطان های بدخیم باشد.
کاهش سطح پلاکت ها می‌تواند ناشی از کم‌خونی، اختلالات انعقادی مانند کم خونی داسی شکل، مسمومیت با الکل و عفونت باشد.
غربالگری مونو
مونونوکلئوز عفونی که به عنوان مونو نیز شناخته می‌شود، توسط ویروس اپشتین بار ایجاد می‌شود. این بیماری بسیار جدی و بسیار مسری است.
تست کمبود ویتامین B12
کمبود ویتامین B12 باعث می‌شود بیمار احساس خستگی، فرسودگی و کم بودن انرژی کند. با یک آزمایش خون ساده می‌تواند تشخیص داد که آیا سطح ویتامین B12 کاهش یافته است یا خیر.
این ویتامین برای سلول‌های خونی سالم، اعصاب سالم و DNA پایدار ضروری است. اگر کمبود تشخیص داده شود، این وضعیت با مکمل‌ها، تغییر در رژیم غذایی و تزریق ویتامین به راحتی قابل کنترل است.
آزمایش کارکرد کلیه
کلیه‌ها مسئول مدیریت مواد زائد و پاکسازی بدن هستند. با این آزمایش‌ها می‌توان تصویری منحصر به فرد و ارزشمند از نحوه عملکرد کلیه‌ها دریافت کرد. آزمایش خون شامل آزمایش سطح کراتینین و نیتروژن اوره خون است که هر دو مسئول عملکرد درست کلیه هستند.
تست کلسترول
سطوح بالای کلسترول با بیماری قلبی و سایر بیمارهای بالقوه و کشنده کاملا مرتبط است. آزمایش کلسترول می‌تواند به پزشک نشان دهد که آیا بیمار باید برای کاهش کلسترول خون اقدام کند و آیا نیاز به درمان بیشتر است یا خیر.
خود آزمایش خون شامل آزمایش کلسترول تام، کلسترول LDL (بد)، کلسترول HDL (خوب)، تری‌گلیسیرید و نسبت خطری است که بیمار را تهدید می‌کند.
آزمایش گلوکز خون
آزمایش گلوکز خون برای نشان دادن اینکه بیمار تا چه اندازه توانسته دیابت خود را در چند ماه گذشته کنترل کند، استفاده می‌شود. این یک آزمایش به شکل غیرناشتاست تا سطح گلوکز خون را به شکل صحیح نشان دهد.
سخن آخر
هماتولوژیست‌ها یا متخصصان خون‌شناسی پزشکانی هستند که در زمینه بیماری های مرتبط با خون تخصص دارند. مسائل مختلفی در بدن می‌تواند اول از همه بر خون تأثیر بگذارد؛ از کم خونی گرفته تا سرطان. و هماتولوژیست‌ها طیف وسیعی از آزمایش ها و درمان های بالینی را ارائه می دهند. شما می‌توانید با انجام آزمایش های روتین هماتولوژی انواع بیماری‌های بالقوه را شناسایی کنید و سلامت خود را بهبود بخشید.